BUŁGARIO, CIERPIENIE TY MOJE ...

Poza oczywistymi zaletami tej praktyki religijnej pozwolę sobie wskazać najtrwalszą formę nihilizmu, z którą niegdyś zderzała się europejska kultura. JA JESTEM BOGIEM, którego NIE MA. Połączenie absolutu z nicością. Wola totalnej potęgi i totalnego ubóstwa. Podobną postać można również postawić w charakterze pytania zachodniej ONTO-TEOLOGII; może nawet bez względu na historyczno-filozoficzne okoliczności, by mogła stanowić jej zdrową przeciwwagę; i jasne jest, że Heideger uległ duchowemu oczarowaniu ateńskimi mnichami. Lecz prawosławie nie wyczerpuje ontologii, lecz ją otacza i paraliżuje jej twórczy potencjał.

Z jednej strony prawosławie, zakleszczone pomiędzy instrumentalizacją a mistycyzmem dostarcza paranoicznej i masochistycznej satysfakcji, którą Dostojewski odkrywa u nihilistów, a szczególnie u Raskolnikowa. Nieruchomy ruch miłości (jak mówi spowiednik Maksym), właściwy prawosławnej Trójcy, może spotkać Historię tylko w przypadku, kiedy przejdzie on do działania: wówczas indywidualny terroryzm zniszczy kontemplację, z której rozkosz czerpie nasz "mikro-bóg", a brakujące słowo, wychowanie i ambicję zastąpi państwowy terroryzm.

Z drugiej strony symbioza Trójcy czyni niemożliwym w prawosławnej teologii frazes Nietzschego Bóg umarł. Czy możliwe jest, by był martwy, skoro Ja jestem Bogiem i czy jest możliwe, by On zniszczył się we mnie? Sformułowanie Bóg umarł jest bez wątpienia projektem szaleńca, według wszelkiego prawdopodobieństwa projektem ryzykownym, a może również i aktem niemożliwym do zrealizowania, który jednak, począwszy od XIX wieku, brutalnie wciąga Zachód, żłobiąc w nim głębokie bruzdy od początku - od czasów Starożytnej Grecji, Biblii i Ewangelii. Hasło Nietzschego odnosi się do Ideału. Pyta ono, czy Człowiek może odnaleźć duchowe wartości. Jednocześnie jest ono uwarunkowane katolicką i protestancką przeszłością Europy. Na bazie autonomii jednostka może przystąpić do zmiany wartości, w perspektywie filozofii Nietzschego i Heideggera, uwzględniających ten kryzys, ale nie może tych wartości zniszczyć. Frazes Bóg umarł wzywa do przeobrażenia, a nie do unicestwienia wartości duchowych.

1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18
Strona główna

Naszą stronę odwiedziło: osób.